Innovatie in kledinglogistiek
ZEB Logistics experimenteert met cobot
Veel logistieke bedrijven reageren eerder afwachtend als het op innovatie aankomt. Iets wat we niet kunnen zeggen van ZEB Logistics, dat al vlug besloot het potentieel van collaboratieve robots – ook wel cobots genoemd – uit te testen (zie ook Business Logistics september, Cobots: de hand reiken of afblijven?). Met succes, zo blijkt, want de komst van de cobot deed ZEB Logistics besluiten verder te automatiseren en medewerkers nog meer repetitief en lastig werk uit handen te nemen.
Voor de oorsprong van ZEB moeten we terug naar 1993, wanneer oprichter Luc Van Mol in Aalst een groothandel met de naam Jeansdepot opent. In 2000 besluit de organisatie onder de naam ZEB verder te opereren. Zeven jaar later maakt de kledingketen – intussen zes winkels rijk – zich op voor de grote expansie, mede door de komst van twee mede-eigenaars. Sindsdien gaat het snel, want vandaag telt de multimerkenspecialist maar liefst 58 winkels en een e-shop. Vooral in Wallonië gaat de groei onverminderd voort. Tegen eind 2017 wil ZEB 70 winkels hebben.
Oog voor innovatie
Om die snelle groei te ondersteunen, beschikt ZEB over een eigen logistieke organisatie in Merchtem. In het magazijn van circa 10.000 vierkante meter worden jaarlijks zo’n vijf miljoen stuks verwerkt. De logistieke organisatie telt een veertigtal medewerkers.Matthias Hindriks, CFO van ZEB: “Kenmerkend voor onze organisatie is dat we heel nieuwsgierig zijn naar wat innovatie voor ons kan betekenen. Toen we een artikel lazen over een collaboratieve robot – met name de Universal Robot (UR) – was onze interesse meteen gewekt. Mede doordat die robot zeer betaalbaar is, zijn we samen met distributeur Gibas op zoek gegaan naar mogelijke toepassingen binnen onze logistieke organisatie. Daarbij hebben we de focus gelegd op eenvoudige, repetitieve taken. Een belangrijke voorwaarde was wel dat de return on investment (ROI) van de oplossing in geen geval hoger dan drie jaar mocht zijn.”
Cobot aan de band
Er werd beslist een UR 10 (Universal Robot) in te zetten op de plaats waar de lege bakken die van de winkels terugkeren, op een conveyor worden gezet. Die conveyor brengt de bakken naar de sorteermachine op de mezzanine, die ervoor zorgt dat de bakken opnieuw kunnen worden gevuld. “Algauw was duidelijk dat een Universal Robot op die afdeling financieel en organisatorisch gezien een goede zet zou zijn”, vertelt Matthias Hindriks. “De UR 10 zou ons 40.000 euro kosten, all-in. Het verbruik van die robot ligt erg laag aangezien hij zeer weinig elektriciteit en geen perslucht verbruikt. De berekeningen brachten ons op een ROI van anderhalf jaar, waarmee we ruim binnen de marge zaten. Bovendien zou de komst van de cobot onze medewerker van zijn lastige job verlossen. Die medewerker was weliswaar niet fulltime op die post actief, maar moest wel continu de band in de gaten houden en ervoor zorgen dat er steeds tijdig bakken naar de mezzanine vertrokken. Door die medewerker van die taak te verlossen, zou hij meer tijd krijgen voor andere taken. Een belangrijk voordeel is ook dat de robot de gestage groei van onze activiteiten gemakkelijk in zijn eentje kan opvangen.”De implementatie van de UR 10, voorzien van een eenvoudige grijparm, verliep uitermate vlot. “In een eerste fase hebben we samen met Gibas het vloerplan uitgetekend en de rijtijden bepaald”, legt Matthias Hindriks uit. “Belangrijk bij de hele opzet was wel dat de robot snel genoeg zou zijn en zolang mogelijk zelfstandig kon werken. De taak van de robot bestaat erin vanaf twee pallets, die door een heftruck worden aangeleverd, lege bakken te nemen en op de band te zetten. Essentieel tijdens de implementatie was dat de bakken steeds tijdig op de band zouden worden gezet, anders kan de belevering naar de winkels in het gedrang komen. Daarnaast zijn we er ook in geslaagd de cobot een hele dag alleen te laten werken.”
“De UR 10 was snel geïnstalleerd en is eenvoudig in gebruik”, gaat Matthias Hindriks verder. “Uiteraard loop je tijdens de programmatie en implementatie altijd wel tegen een paar problemen aan. Vooral de programmatie bleek echt wel precisiewerk te zijn. Zo ondervond de UR 10 aanvankelijk problemen om licht vervormde bakken te behandelen. Maar door nog meer geavanceerde sensoren te gebruiken, was dat probleem snel van de baan. Gelukkig hebben we in Gibas een goede partner gevonden, zodat ons eigen gebrek aan ervaring met dit soort zaken ons geen parten heeft gespeeld.”
Al snel na de implementatie waren de positieve resultaten zichtbaar.
M. Hindriks: “De medewerker die voordien de bakken op de band zette, was opgelucht dat hij van die repetitieve en lastige taak verlost was. Bovendien worden bakken nu sneller aangeleverd en is de foutenmarge gedaald. Handig is ook dat je rond de cobot geen veiligheidskooi hoeft te plaatsen, aangezien hij zo licht is dat hij medewerkers niet per ongeluk kan bezeren. Trouwens, als de medewerker de cobot eenmaal heeft aangeleerd welke handelingen nodig zijn, is er in feite niet veel interactie meer nodig.”
Uiteindelijk bleek de cobot al na één jaar terugverdiend te zijn. Intussen behandelt hij de lege bakken van maar liefst zestig winkels, terwijl dat er aanvankelijk maar veertig waren. “Momenteel zetten we de cobot een veertigtal uren per week in. Maar als we dat wensen, kunnen we hem nog langere werkdagen laten draaien”, voegt Matthias Hindriks eraan toe.
Grote broer voor cobot
Na de positieve ervaringen met de cobot ging ZEB Logistics al snel op zoek naar nog meer opportuniteiten.Matthias Hindriks: “Toen zijn we bij een andere stap met verbeterpotentieel in het proces beland. Als de gevulde bakken voor de verschillende winkels beneden komen, worden ze per winkel gesorteerd en vijf hoog op een trolley gezet. Daarna worden ze gestript en kunnen ze de vrachtwagen op. Ook het stapelen van die gevulde bakken is manueel een zwaar karwei. Nu hebben we een automatisch systeem geïnstalleerd waarbij alle bakken automatisch worden gescand. Vervolgens gaan alle bakken voor een zelfde winkel naar een van de locaties per winkel. Staan er voldoende op die locatie, dan zal een robot ze nemen en op de trolley stapelen, waarna die automatisch wordt gestript en klaargezet voor transport. Voor die activiteit hebben we weliswaar een zwaardere Fanuc-robot moeten inzetten. Die robot is wel strikt van de werkruimte voor de medewerkers gescheiden. In dat geval kunnen we dan ook niet van een cobot spreken.”
Ook hier was de medewerker die twee jaar lang bakken had gestapeld tevreden dat die taak hem uit handen werd genomen. Daarnaast is de efficiëntie gestegen en is ook het aantal fouten sterk verminderd omdat er helemaal geen bakken meer per ongeluk naar een verkeerde winkel gaan. En aangezien de robot niet gebonden is aan werkuren, kan hij zijn taak vervolgen zolang er bakken op de bufferlocaties staan.
Het belangrijkste aandachtspunt was hier de kracht van die robot te temperen. “De Fanuc-robot neemt de bakken aan een grote snelheid. Aanvankelijk schoof er soms kleding over de rand van de bakken heen, waardoor de robot stilviel. Maar door de snelheid van de robot aan te passen, hebben we ook dat probleem snel kunnen verhelpen”, licht Matthias Hindriks toe.
Verdere stappen
Voor de toekomst heeft ZEB Logistics nog enkele plannen op tafel liggen. Zo wil de organisatie de kleding via RFID nog beter gaan volgen.M. Hindriks: “We zijn van plan RFID-tags aan te brengen in de beveiligingstags die sowieso aan onze kledij hangen. Op die manier kunnen we goederen nog eenvoudiger opvolgen tijdens het hele sorteerproces. Bovendien zal dat ons een nog beter zicht op de voorraden in het magazijn en de winkels bieden.
Ook geloven we, in het verlengde van de cobot, sterk in de Zora Bot. Dat is een menselijk uitziende robot die in Frankrijk wordt geproduceerd en gebruik maakt van software van een innovatief bedrijf uit Oostende. Intussen wordt die menselijke robot al ingezet in rusthuizen en woonzorgcentra. We zijn ervan overtuigd dat de Zora Bot ook ZEB meerwaarde kan bieden. We denken bijvoorbeeld aan toepassingen waarbij de robot ’s nachts gebouwen bewaakt of een nog betere klantenervaring in onze winkels biedt. Die plannen bevinden zich misschien nog in een zeer pril stadium, maar het is nog maar eens een bewijs dat we de evoluties en de groeiende mogelijkheden van nieuwe technologieën op de voet volgen.”