Wereldhandel anno 2022: veerkracht, groei en e-commerce

Het internationale koeriersbedrijf DHL maakt deel uit van de overkoepelende groep Deutsche post DHL. Jaarlijks bezorgt DHL zo’n 1,8 miljard postpakketten bij klanten wereldwijd, in meer dan 220 landen. Dat maakt van DHL het grootste post- en logistiek bedrijf, met meer dan 380.000 medewerkers.
 
Het hoeft niet te verbazen dat een logistieke speler van dat kaliber zo goed als oneindig veel data bezit over alles wat bij internationale handel komt kijken: inkomsten, uitgaven, handelsstromen, soorten goederen, groeilanden, enzovoort. Al die data giet DHL jaarlijks in een rapport, de DHL Trade Growth Atlas, dat het in samenwerking met NYU Stern, de businessschool van de universiteit van New York, opstelt. Het leverde ook dit keer een zwaargewicht op: 268 bladzijden boordevol cijfers, tabellen, kaarten en grafieken.

​Wereldwijde balans

De DHL Trade Growth Atlas brengt jaarlijks heel wat op data gebaseerde inzichten met zich mee, waarvan sommige al wat nieuwer zijn dan andere. Het rapport maakt een analyse van de trends en vooruitzichten die zich binnen de internationale handel voordoen. Het omvat meer dan 99 procent van de wereldhandel, de wereldbevolking en het mondiale bruto binnenlands product (BBP).
 
“Ons doel is dat de DHL Trade Growth Atlas uitgroeit tot het hulpmiddel bij uitstek voor bedrijven en beleidsmakers om trends en verschuivingen in het wereldwijde handelslandschap te begrijpen”, vertelde John Pearson, CEO van DHL Express, bij de voorstelling van het rapport in Brussel. “Handel is en blijft de belangrijkste motor voor onze welvaart. Het rapport van DHL kan klanten vandaag meer dan ooit helpen om bepaalde toeleveringsketens te herbekijken, gebaseerd op een verstandige afweging tussen kosten, risico’s, veiligheid en efficiëntie.”

​Facts matter

Tijdens de voorstelling van de Trade Growth Atlas zette DHL het belang van data dan ook sterk in de verf. Dat deed onder andere Andrew Wilson, global policy director bij de Internationale Kamer van Koophandel (ICC). “Overheden en bedrijven moeten hun beslissingen meer dan ooit baseren op betrouwbare data”, stelde hij, waarmee hij verwees naar de huidige turbulente tijden. “Enkel zo heeft het zin om na te denken over de toekomst.”
 
De voorbije jaren stelde de ICC wereldwijd een duidelijke verandering vast in de internationale waardeketen, weinig verrassend door de pandemie, maar recent ook door de geopolitieke ontwikkelingen in onder meer Oekraïne. Toch is de toon van de ICC positief. “We bevinden ons op een keerpunt van vernieuwing”, klonk het bij Andrew Wilson, “veel eerder dan op een keerpunt van verval.”

​Meer dan een heropleving

Tijdens de presentatie kwamen enkele belangrijke inzichten naar voren, die eerdere vermoedens al dan niet bevestigen, bijstellen of van tafel vegen. Enkele ervan stonden in het teken van hoe de internationale handel de coronapandemie heeft doorgemaakt. “Verrassend veerkrachtig”, aldus John Pearson. “De pandemie zorgde niet voor een enorme terugval van de internationale handel, zoals lang werd aangekondigd.”
 
Wel integendeel. Uit cijfers blijkt dat de internationale handel vandaag ver boven het niveau ligt van voor de pandemie, liefst tien procentpunten. “Zonder ‘supply bottlenecks’ had de groei nog hoger gelegen”, vervolgde professor Steven Altman van NYU Stern. “De pandemie zorgde voor de sterkste daling van de internationale handel ooit, gevolgd door het snelste herstel ooit genoteerd.” Ook het komende jaar zal de internationale handel nog iets sneller groeien, ondanks de voorspelde effecten van de oorlog in Oekraïne en de vertraging van de wereldwijde macro-economische groei.

​B2C en B2B e-commerce

Voor John Pearson is het niet ver zoeken naar een verklaring voor de onbreekbare groei van de internationale handel: e-commerce boomde tijdens de coronadagen als nooit tevoren. De cijfers bewijzen dat. In 2020 bedroeg de verkoop in B2C e-commerce 300 miljard dollar. Tegen 2030 zal dat cijfer oplopen tot 1 biljoen, zo blijkt uit de prognoses. “E-commerce zorgde voor toegang tot nieuwe buitenlandse markten, met een blijvend effect tot gevolg.”
 
Een evolutie die er volgens John Pearson snel zit aan te komen, en zich eigenlijk al aan het voltrekken is, is die van business-to-business e-commerce. “Het is duidelijk dat B2B e-commerce evenveel potentieel heeft als e-commerce tussen bedrijven en particuliere klanten.” DHL verwacht dat het aandeel van B2B e-commerce de komende vijf jaar zal toenemen tot 1,2 miljard dollar.
 
“Net zoals bij B2C e-commerce moeten bedrijven ook in een B2B-context zorgen voor een flexibele en mobiele klantenervaring.” Toch is er volgens John Pearson een andere strategie verreist. “Websites zullen nieuwe features nodig hebben, zoals aangepaste productcatalogi en realtime klantenondersteuning. Ook betere integratie van de front- en backendsystemen, en geïntegreerde end-to-end logistieke processen zullen cruciaal zijn voor de B2B-klantenervaring.”

​Deglobalisering?

De voorspellingen dat COVID-19 een periode van deglobalisering zou inluiden, bleken dus voorbarig. Bedrijven moesten hun supply chains korter maken en hun goederen weer dichter bij de klant produceren, klonk het nog in de begindagen van de coronacrisis. “Maar vanaf het moment dat de internationale handel weer aantrok, verdwenen de plannen voor ‘reshoring’ en ‘nearshoring’ even snel weer naar de achtergrond”, aldus de DHL-topman. 

​Nieuwe groeipolen

De verdere groei van de internationale handel wordt in het post-coronatijdperk ook aangedreven door de verdere opkomst van nieuwe handelsregio’s. Weinig verrassend: het aandeel van Azië in de internationale handel zal de komende vijf jaar blijven toenemen. Maar er zijn nieuwe spelers in het spel. Vooral voor het handelsaandeel van Sub-Sahara Afrika wordt de komende vijf jaar een spectaculaire groei voorspeld. Het wereldwijde handelsaandeel van de opkomende economieën bedroeg 24 procent in 2000 en groeide tot een volume van veertig procent in 2012. China was verantwoordelijk voor meer dan de helft van die groei.
 
De groeilanden laten dan wel een sterkere opmars optekenen dan de geavanceerde economieën uit de OESO-driehoek, die laatste categorie is wel nog altijd verantwoordelijk voor het grootste deel van de groei in de internationale handel. “Al komt de verdeling steeds meer in evenwicht”, wijst professor Altman op een belangrijke trend. “Tegen 2026 zal het aandeel in de groei van de wereldhandel ongeveer fiftyfifty zijn.”
 
Het groeiverhaal van landen in Sub-Sahara Afrika en Zuidoost-Azië verdient bijzondere aandacht. Hun opkomst valt niet langer toe te schrijven aan hun rol als grondstoffenleverancier en als spelers in de maakindustrie, maar steeds meer aan technologische fabricage, bijvoorbeeld van machines. “De handelspatronen weerspiegelen een shift van kwantiteit richting kwaliteit”, aldus professor Altman.

​China

Ook de handelspositie van China moeten we even van naderbij bekijken. De handelsgrootmacht vertoont sinds kort bescheiden tekenen van verval. Al is dat in het geval van China altijd relatief, want de cijfers blijven spectaculair. Tussen 2016 en 2021 was China verantwoordelijk voor een kwart van de groei van de wereldhandel. Gebaseerd op de laatste prognoses zal dat aandeel tegen 2026 terugvallen tot dertien procent.
 
De verklaring zit volgens de experts in verschillende factoren, om te beginnen in de hoge lat die China de afgelopen twintig jaar voor zichzelf heeft gelegd. “Dat je als land daar de voorbije twee jaar onder bleef, hoeft niet te verbazen”, zegt ICC-topman Andrew Wilson. Maar dat de daling van het handelsaandeel gepaard gaat met een daling van het Chinese bruto binnenlands product, moet wel tot nadenken stemmen. “Dat zal zich in de toekomst allicht verder vertalen naar het aandeel van China in de internationale handel.”

​Inflatiewapen

Het panel van deskundigen hield tijdens de voorstelling van het rapport een pleidooi voor de belangrijke rol die de internationale handel speelt in het bieden van een antwoord op de alarmerende inflatiecijfers en schaarste. “Studies tonen aan dat handelsgroei een remmend effect heeft op het inflatiecijfer. Het wegnemen van handelsbelemmeringen kan een belangrijk middel zijn om de inflatie verder in te dammen”, meent John Pearson.
 
“Internationale handel is daarbovenop ook belangrijk voor de economische veerkracht van landen die het moeilijk hebben”, vulde Andrew Wilson aan. “Handel stelt landen in staat hun belangrijkste hulpbronnen te diversifiëren, net als hun afzetmarkten.” Daardoor is internationale handel vandaag nog belangrijker voor bedrijven en landen dan vóór de huidige crisisgolf, zo stellen de experts.

​Internationaal versus regionaal

Vanaf de jaren 2000 begon de internationale handel zich over almaar langere afstanden af te spelen, voornamelijk onder impuls van Azië als fabriek van de wereld. De opkomst van nieuwe groeipolen, de toename van de welvaart in grote delen van de derde wereld en het effect van de coronapandemie creëerden bij de ICC dan ook de verwachting dat de handel zich vanaf 2021 meer en meer zou gaan regionaliseren.
 
Die evolutie laat voorlopig op zich wachten. “Tal van factoren spelen hun rol in het verhaal van de regionalisering”, vertelde Andrew Wilson. Geopolitieke onzekerheid is daarbij een van de voornaamste drijfveren. Daartegenover staat de concurrentiepositie van bedrijven, zeker in tijden van hoge inflatiecijfers. “Het uitblijven van de regionalisering van de wereldhandel toont vooral aan wat we al wisten: de architectuur van je supply chain wijzigen is een complex werk van lange adem.”