Cult Antwerpen consolideert goederenstromen

CULT staat voor Collaborative Urban Logistics & Transport. Het is een samenwerkingsverband tussen een zevental retailbedrijven die hun bestellingen voortaan slim willen bundelen aan de stadsrand, om die vervolgens ook samen uitstootvrij uit te leveren aan winkelpunten en particulieren in de stad. De stad in kwestie, die ook aan de origine van dit innovatieve project ligt en het zowel inhoudelijk als financieel ondersteunt, is Antwerpen met zijn negen districten. De bedrijven die alvast in het initiatief zijn ingestapt, zijn Danone, Delhaize, Jacobs Douwe Egberts, Pro-Duo, Proximus, Schoenen Torfs en Telenet. Als  logistiek dienstverlener treedt voorlopig enkel Bpost op.

Open samenwerking, neutraal beheer
Zoals Alex Van Breedam tijdens de officiële voorstelling van het CULT-initiatief in het sorteercentrum Antwerpen-X meermaals benadrukte, gaat het om een uitgesproken open samenwerkingsverband. Zo reiken de ambities van CULT duidelijk verder dan de huidige groep van bedrijven in Antwerpen. “Elke onderneming die leveringen of afhalingen in de stad moet verzorgen, is welkom. Kandidaten kunnen en zullen we ook niet zomaar weigeren”, belooft Alex Van Breedam, die daarbij het antitrustprincipe aanhaalt. Hetzelfde geldt overigens voor het luik van de logistieke dienstverlening: “Vandaag werken we daarvoor enkel samen met Bpost, maar er kunnen ook andere partijen bijkomen.”
 
Als manager van de CULT community, opgericht in juni 2021, staat Alex Van Breedam in voor het beheer van het project waarvan hij ook de initiatiefnemer is. Zijn bedrijf Tri-Vizor moet de neutraliteit van het project mee helpen verzekeren. Tri-Vizor, dat zich erop beroept ’s werelds eerste neutrale ‘cross supply chain orchestrator’ te zijn, ontwerpt en implementeert horizontale logistieke samenwerkingsverbanden tussen private en publieke actoren.

Onaangepaste logistiek, gefragmenteerde markt
Als CEO van Tri-Vizor maakt Alex Van Breedam zich sterk dat bedrijven hun logistiek veel duurzamer en efficiënter kunnen organiseren door goederenstromen te bundelen en capaciteit te delen. Dat wordt ook steeds meer een noodzaak, als we de voorspellingen voor het lopende decennium bekijken. Zo verwacht het World Economic Forum tegen 2030 een toename in stadsleveringen van niet minder dan 78 procent.
 
Ook in onze steden zal door de sterke groei van de e-commerce het aantal transportbewegingen alleen maar verder toenemen. En daarmee onvermijdelijk ook de CO2-uitstoot, als we tenminste op de ingeslagen weg verdergaan. “Iedereen heeft zich al wel eens afgevraagd waarom er drie bestelwagens gelijktijdig in dezelfde straat aan het uitleveren zijn”, merkt Alex Van Breedam in dat verband op. “Helaas heeft het huidige logistieke systeem niet meteen duurzame en efficiënte oplossingen voor dat probleem klaarliggen. We zitten nog steeds met een logistiek systeem dat gebaseerd is op leveringen aan winkels en we moeten werken in een extreem gefragmenteerde markt met heel veel kleine spelers.”

Schaalbare structuur
“Uitbreiding is cruciaal om een initiatief als CULT levensvatbaar te houden en het nog aantrekkelijker te maken qua duurzaamheid en winstgevendheid”, beklemtoont Alex Van Breedam. “Vandaag bundelen we de volumes van zeven bedrijven, maar we hopen dat er veel meer gaan komen want het is de consolidatie van al die volumes en de vele verschillende goederenstromen die uiteindelijk ook het verschil gaat maken in dropdensiteit. De afstand tussen twee opeenvolgende ‘drops’ of leveringen verkorten, dat is de enige manier om duurzaam én efficiënt te zijn in de ‘last mile’-belevering.”
 
Om de expansie van het CULT-samenwerkingsverband te faciliteren en bevorderen, heeft Tri-Vizor als community manager een aangepast kader gecreëerd. “Dit is niet zomaar een ad-hoc samenwerking. Er zit een hele structuur achter, die wij speciaal voor dit project hebben opgezet”, klinkt het. Daardoor kunnen nieuwe bedrijven, maar ook winkeliers in de Antwerpse binnenstad snel en makkelijk in het initiatief instappen. Diezelfde structuur is bovendien eenvoudig overdraagbaar naar andere steden, wat ook de geografische expansie ondersteunt en stimuleert: uiteraard binnen Vlaanderen en België, maar evengoed naar het buitenland.

Figuur
Binnen het structurele raamwerk van het CULT-samenwerkingsverband kunnen bedrijven, zelfs concurrenten, transparant en volledig in lijn met de bestaande regelgeving samenwerken.

Mental shift
Binnen dat structurele raamwerk kunnen bedrijven, zelfs concurrenten, transparant en volledig in lijn met de bestaande regelgeving samenwerken. Daarmee neemt CULT ook een belangrijke mentale barrière weg voor heel wat bedrijven. “Samenwerken met concurrenten ligt, zeker in de retail, nog altijd zeer moeilijk”, weet Alex Van Breedam, die de analogie maakt met carpoolen. “Iedereen vindt carpoolen in principe beter, efficiënter en duurzamer dan de eigen wagen te nemen. Maar toch is er een mentale drempel die de meesten van ons ervan weerhoudt te carpoolen.”
 
Het is dus zaak om bedrijven te vinden die deze drempel wel durven te nemen en als het ware boven zichzelf uit weten te stijgen. Wat daar ook toe bijdraagt, zijn een aantal belangrijke vernieuwingen die in het kader van het CULT-samenwerkingsverband zijn ingevoerd.
Alex Van Breedam: “Wij zijn bijvoorbeeld weg gestapt van het traditionele een-op-een-contract, waarbij elk bedrijf met de logistiek dienstverlener een apart contract afsluit. In de plaats daarvan hebben we voor de eerste maal in de logistiek, geloof ik, een multilateraal contract gecreëerd. Dat contract is ook gestandaardiseerd. Dat maakt dat wij heel snel nieuwe partijen aan boord kunnen trekken, op enkele dagen tijd zelfs.”
 
Om dat proces nog verder te stroomlijnen, gaat CULT een eigen SaaS IT-platform opzetten.
A. Van Breedam: “Elk bedrijf dat bij ons komt aankloppen, kan via dat platform het contract tekenen en een ICT-connectie tot stand brengen, waarna het bij ons aangesloten is en zijn goederen mee kan consolideren. Heel belangrijk daarbij is: telkens als we volume voor verwerking toevoegen, kan de kostprijs voor alle deelnemende bedrijven dalen, evenals hun CO2-uitstoot. En zo zullen zij er uiteindelijk ook in slagen hun economische groei los te koppelen van hun CO2-uitstoot.”

Green Deal Delivery
CULT omschrijft zijn dienstverlening zelf als een ‘Green Deal Delivery’. Kenmerkend voor die groene logistieke service is een levering op vaste tijdstippen, volledig emissievrij, met duurzame transportmiddelen zoals cargofietsen en elektrische bestelwagens en met koeriers die in sociaal-economisch verantwoorde omstandigheden kunnen werken. CULT wil daarmee naar eigen zeggen actief bijdragen aan de belangrijke mobiliteits- en milieu-uitdagingen waarmee onze steden zich vandaag geconfronteerd zien.
 
Dat laatste is vanzelfsprekend ook een bekommernis van Petra De Sutter, die als minister voor Groen binnen de huidige federale regering verantwoordelijk is voor Post en Telecommunicatie. In die hoedanigheid was zij ook als spreker aanwezig bij de officiële start van het CULT-initiatief. “Elk pakketje dat zonder een bestelbusje op brandstof naar onze voordeur wordt gebracht, verhoogt de leefbaarheid van een stad”, merkte zij op. “De CO2-uitstoot daalt erdoor en er zijn minder files, om maar enkele voordelen te noemen.”
 
De minister wees ook op de voortrekkersrol die overheidsbedrijven als Proximus en Bpost – allebei bij dit project betrokken – kunnen spelen in de overgang naar een duurzame economie. Dat laatste overheidsbedrijf zal trouwens niet enkel de gebundelde pakjes van de deelnemende bedrijven volledig uitstootvrij uitleveren aan particulieren en winkelpunten in de stad, maar ook pallets naar winkelpunten verdelen. Vandaag gebeurt het transport van die pallets nog met kleine vrachtwagens op HVO (hydrotreated vegetable oil), maar zodra de technologie praktisch inzetbaar is, zal ook dat transport volledig elektrisch verlopen. “Dit project past volledig in onze Ecozone-filosofie van duurzame, innovatieve stadsdistributie, waar we uitstootvrije levering combineren met een uitgebreid netwerk van afhaalpunten en lockers”, verklaart Dirk Tirez, CEO van Bpost. De logistieke speler mikt naar eigen zeggen op een CO2-vrije last mile tegen 2030.

Veelbelovende start
Intussen heeft de slimme bundeling van goederen aan de rand van de stad, gekoppeld aan de gecombineerde stadsleveringen, zich in Antwerpen al meteen in positieve resultaten vertaald. Uit analyses en de eerste testleveringen van de goederen van de zeven deelnemende bedrijven blijkt immers dat zij meer dan een kwart kunnen besparen op het aantal gereden kilometers. Hun CO2-uitstoot kunnen ze zelfs met negentig procent of bijna factor tien terugdringen.
 
“Hoe meer bedrijven hun stromen bundelen in CULT, hoe minder transportbewegingen en uitstoot er zijn in vergelijking tot de situatie waarin bedrijven dat individueel zouden doen. Immers, vijf leveringen per straat is veel duurzamer en efficiënter dan een levering elke vijf straten”, besluit Alex Van Breedam.
JDP